Welkom bij het eerste artikel van onze veringsserie! In deze eerste editie nemen we de basisfunctie van mountainbikevering met je door en lichten we de algemene functies en afstellingen toe. In toekomstige artikelen gaan we dieper in op het instellen van je vering en vervolgens op een aantal onderhoudstips om ervoor te zorgen dat je het meeste uit de vering van je fiets haalt.

De veringstechnologie heeft in de loop der jaren een enorme ontwikkeling doorgemaakt en zal dat blijven doen, waardoor de schat aan beschikbare informatie schijnbaar oneindig is. Er is zeker een expert nodig om de fijne kneepjes van vering te begrijpen, maar wij zijn hier om de basis need-to-knows voor alle mountainbikers uit te leggen.

Moderne mountainbikes zijn bijna allemaal uitgerust met vering. Het doel van vering is om de ruwheid van het terrein te dempen, waardoor de rijder soepeler en gecontroleerder rijdt. Een fiets met alleen voorvering (een verende vork) wordt een hardtail genoemd, een fiets met zowel voor- als achtervering wordt een dual-suspension of full-suspension fiets genoemd en een fiets zonder vering wordt een stijve mountainbike genoemd.

Voorvering

De voorvering, of vork, neemt het grootste deel van het gewicht van de berijder op, omdat bij mountainbiken de berijder vaak met meer gewicht over de voorkant van de fiets rijdt. De meeste mountainbike-voorvorken hebben een mate van instelbaarheid, variërend van stevig tot zacht, en bij sommige modellen is ook de veerweg instelbaar.

Een vork werkt als een telescoopbuis en is opgebouwd uit stangbuizen (de 'binnenbuizen') die in en uit de onderste vorkbuizen (de buitenbuizen) schuiven en verbonden zijn met een beugel (onderste boog). Het voorwiel is bevestigd aan de vorkdaalbuizen, terwijl de binnenbuizen zijn bevestigd aan de balhoofdbuis van een fietsframe, via de vorkstuurbuis.

Er zijn veel aspecten die een verende vork structureel solide maken en duurdere vorken zijn doorgaans beter bestand tegen doorbuiging dan goedkopere opties. Er zijn een aantal manieren waarop merken dit bereiken, waarvan de meest populaire het gebruik is van buizen met een grotere diameter en specifieke oversized assen om het voorwiel op zijn plaats te houden, bekend als steekassen.

Een verende voorvork is gebaseerd op een veer en een demper - maar zo eenvoudig is het allemaal niet! Op modellen in het lagere segment of de incidentele vork die op zwaartekracht is gericht, wordt een metalen spiraalveer gebruikt.

Een luchtveer is het populairdere veringstype op duurdere vorken, waarbij de veerconstante wordt geregeld door luchtdruk. De mate van afstelbaarheid en tuning is bijna oneindig bij een luchtveer.

De demper is er om de veer tegen te gaan en te ondersteunen. Zonder demper zou de vork samenpersen en dan ongecontroleerd terugveren. Hier regelt de demper hoe snel de veer terugkeert en hoe gemakkelijk de veer wordt samengedrukt. De meeste moderne vorken bieden bijvoorbeeld de optie om de demper te sluiten, waardoor de vering wordt geblokkeerd.

The vast majority of suspension forks keep the spring and damper separate, with the spring often in the left stanchion and the damper in the right.

Achtervering

Achtervering is alleen te vinden op mountainbikes met dubbele vering. In de mountainbikewereld worden deze vaak 'full-sus' of 'duallies' genoemd. Als het terrein uitdagender wordt, zal een achterschokdemper de grotere schokken absorberen en je wiel op het pad houden, waardoor de berijder meer controle en vertrouwen heeft.

Veel van wat van toepassing is op voorvering is ook van toepassing op achtervering, inclusief de afstellingen zoals demping en luchtdruk, maar de schokdemper moet in zijn eigen context worden behandeld omdat de afstelling anders is dan aan de voorkant.

De achterschokdemper zit onder de rijder, meestal ergens tussen de voor- en achterdriehoeken. De schokdemper zit in een scharniersysteem dat gebruik maakt van verbindingselementen om de schokdemper in het frame te laten bewegen. Verschillende fietsmerken hebben verschillende scharnierconfiguraties, maar alle moderne ontwerpen doen min of meer hetzelfde.

Achterschokdempers bestaan uit twee telescopische buizen die in elkaar schuiven en worden samengedrukt onder belasting. Net als bij de voorwielophanging kunnen achterschokdempers lucht- of spiraalgeveerd zijn, met verschillende asdiameters en een grote mate van afstelling en verstelbaarheid om aan de eisen van de rijder te voldoen.

Schokdempers met spiraalveren worden nog steeds veel gebruikt op zware downhill- en enduro-mountainbikes, omdat ze beter tegen hitte kunnen, maar dat gaat ten koste van minder afstelmogelijkheden en extra gewicht.

Schokdempers bieden een meer lineaire progressie en fijnere afstelling, maar hebben een klein gewichtsverlies.

Achterschokdempers zijn doorgaans specifiek op het frame afgestemd, waarbij de grootte, slaglengte en dempingsopties specifiek zijn voor verschillende frame- en hefinrichtingstelsels. Als je je schokdemper wilt vervangen of upgraden, let er dan op dat deze op je frame past en dat je de juiste bevestigingsmaterialen hebt.

Hoewel de meeste veringsmerken een vergelijkbare reeks afstelmogelijkheden bieden, varieert het mechanisme om dit te doen. De beste manier om te weten aan welke draaiknop of knop je moet draaien, is door je demper op te zoeken op de website van het merk en de handleidingen te lezen.

Verschillende vering voor verschillende disciplines

Verschillende disciplines stellen verschillende eisen aan de fiets en de berijder, dus de vering zal overeenkomstig variëren, met de hoeveelheid 'veerweg' - dat is de hoeveelheid die de vering kan samendrukken (meer veerweg = meer meegeven = meer schokabsorptie).

Zie onze tabel voor uitleg over de hoeveelheid veerweg en het bijbehorende type fiets.

Vering afstellen en functie-opties

Als het gaat om voor- en/of achtervering, lijken de functies en afstelmogelijkheden vaak erg op elkaar. Hieronder geven we een overzicht van deze functies.

• Luchtdruk: veringen met 'luchtvering' maken gebruik van een Schrader-klep waarmee lucht kan worden ingepompt met behulp van een speciale schokdemperpomp. Op een vork kan dit ventiel worden gevonden op de bovenkant van de linker vorkkroon (boven de steunen) of soms aan de onderkant van de verlagers. Op een achterschokdemper is het ventiel normaal gesproken zichtbaar aan de bovenkant van de schokdemper. Fietsen worden vaak geleverd met een handleiding om je te helpen de juiste luchtdruk te kiezen voor jouw fiets en gewicht.

Deze moeten echter alleen als richtlijn worden gebruikt en de verende sag (hieronder gedefinieerd) blijft de beproefde methode voor een perfecte afstelling.

De juiste instelling van de druk is essentieel voor een veilige, gecontroleerde rit. Te veel druk en de vering zal niet actief zijn bij kritieke klappen en zal hard rijden en slechte tractie bieden. Te weinig druk en de vering zal 'onderuit gaan' bij grotere klappen, waardoor je vering hard stopt op het moment dat je het het hardst nodig hebt, wat kan leiden tot schade aan onderdelen.

Bij Fox-vering bevindt het luchtdrukventiel zich aan de bovenkant van de kroon

• Veervoorspanning: Waar luchtdruk wordt gebruikt om een luchtvering af te stellen, is voorspanning de equivalente functie voor een spiraalvering. Hier kan met een klein instelbereik worden ingesteld hoe hard of zacht de uitgeruste veer is. Deze functie is beschikbaar op zowel voorvorken als achterschokdempers die gebruik maken van spiraalveren, maar het is belangrijk om te onthouden dat in tegenstelling tot de oneindige aanpassing die luchtveren bieden, de voorspanning van spiraalveren kan worden aangepast binnen een klein bereik en dat een andere veer nodig is voor grotere aanpassingen.

• Sag: De juiste keuze van luchtdruk of spiraalveer wordt bepaald door het meten van de doorbuiging, dit is hoeveel de vering samendrukt onder het gewicht van de berijder wanneer deze op de motor zit, zonder verdere input van de berijder of het parcours. Bij het meten van de doorbuiging is het belangrijk om dit te doen met je rijkleding, dus als je normaal gesproken een hydratatiepakket draagt, zorg er dan voor dat je dat hier draagt.

Bij de meeste luchtveringen zijn op de as van de schokdemper of vork percentages aangegeven, zodat je de luchtdruk kunt aanpassen om de juiste doorbuiging te krijgen door in kleine stappen lucht toe te voegen of te verwijderen met behulp van een schokdemperpomp.

Als dergelijke markeringen niet beschikbaar zijn, kun je met behulp van een o-ring (indien gemonteerd) of een elastiekje de doorbuiging meten met een liniaal. Het doorbuigingspercentage is gebaseerd op de totale beschikbare veerweg, iets wat vaak wordt weerspiegeld in de totale zichtbare lengte van de vorksteel of schokdemperas.

Als algemene regel geldt dat je moet streven naar 15-20% doorbuiging bij crosscountryfietsen, enduromotoren rond de 25% en downhillfietsen rond de 30%. We zullen in een later artikel ingaan op het goed instellen van de doorbuiging. In de tussentijd is er online een handleiding beschikbaar voor het instellen van je vering die je kan helpen.

Het afstellen van de sag is een prioriteit omdat het de balans van je vering dicteert, en we gaan suggereren dat balans op een mountainbike heel belangrijk is!

• Demping: Zonder demping zouden vorken gewoon een pogo-stick nabootsen en zouden rijders alle vering doorblazen bij een grote klap, of omgekeerd, rond stuiteren en bokken bij elke verandering in het terrein.

Het dempingssysteem regelt de snelheid waarmee de vork wordt samengedrukt en terugveert door middel van een gecontroleerde beperking of afgifte van olie.

• Compressiedemping: Regelt hoe snel de vork schokken absorbeert, dus het bepaalt min of meer hoeveel van je veerweg op een bepaald moment wordt gebruikt. Compressiedemping wordt vaak opgedeeld in twee typen: Lage snelheid en Hoge snelheid.

• High-speed compressie: Regelt de prestaties van de vork bij grotere klappen, landingen en hobbels met vierkante randen en helpt voorkomen dat de vering door de hele veerweg heen blaast en vastloopt.

• Compressie bij lage snelheid: Regelt de vorkprestaties tijdens gewichtsverplaatsingen, G-outs en andere langzame inputs, door de vering hoger in het slagbereik te houden. Dit helpt pedaalstoten tegen te gaan tijdens het klimmen. Het is de lage-snelheidscompressie die meestal wordt aangepast bij gebruik van een lock-outregeling.

• Terugveringsdemping: Regelt hoe snel de vering terugkeert na te zijn ingedrukt. Meer rebounddemping produceert een vork die langzamer terugkomt, minder rebounddemping produceert een vering die sneller terugkomt. Het doel van rebound is om een balans te vinden waarbij de opeenvolgende schokken worden geabsorbeerd, maar niet zo snel dat de wielen tractie verliezen en aanvoelen als een pogo stick! Het wordt aanbevolen om de terugvering in te stellen na de sag. Het instellen van de vering verdient een heel ander artikel, dus blijf kijken verderop in deze serie voor onze gids voor het instellen van je vering.

• Vergrendeling: Veel vorken zijn uitgerust met een veringblokkering op de vork of op het stuur. Dit geeft je de optie om de vering aan en uit te zetten, of om een tussenstand te hebben. Duurdere veringsmodellen bieden bijvoorbeeld instellingen die variëren van 'open' (vering blijft volledig actief), 'stevig' (enige demperweerstand, goed voor vlottere off-road beklimmingen) en 'gesloten' (volledig geblokkeerd).

Uiteindelijk, na wat experimenteren, zullen de dempingsinstellingen je helpen om je meer gecontroleerd en soepeler te voelen op het parcours.

Wat je krijgt als je meer betaalt

De Kashima-coating die Fox gebruikt, zorgt voor soepelere en beter presterende veringonderdelen.

Bij het kiezen tussen verschillende fietsen worden duurdere fietsen meestal uitgerust met duurdere vering, maar wat betekent dat?

Monteurs met verstand van vering zullen je vertellen dat goedkopere vering simpelweg niet dezelfde kwaliteit internals heeft, wat betekent dat de internals afbreken bij herhaaldelijk gebruik door de hitte en wrijving die tijdens het rijden ontstaat. Dit resulteert in oliedegradatie, wat leidt tot verlies van prestaties en functie.

Duurdere veringcomponenten zijn bovendien gebouwd volgens hogere standaarden en vaak met complexere ontwerpen, dus niet alleen zijn de toleranties strakker en de onderdelen soepeler, maar vaak is ook de functie geavanceerder. Dus als je een rijder bent die zijn motor tot het uiterste wil drijven, wil je dat de vering past bij je ambities.

Samengevat krijg je met een duurdere vering:

• Beter rijgevoel, het best te omschrijven als plusher en lichter

• Meer aanpasbaarheid aan de rijstijl, het terrein en de voorkeuren van de rijder

• Betrouwbaardere en consistentere prestaties dankzij een betere bouwkwaliteit

• Lichter gewicht, sterkere materialen, met name de interne onderdelen zoals cartridges, afdichtingen

• Stanchions gecoat met een microscopische coating om imperfecties op het metalen oppervlak op te vullen en een gladder gevoel te geven, bijvoorbeeld Fox Kashima coat of Rockshox Diamond coat.

• Stuggere constructie waardoor je wielen (en fiets) het terrein beter volgen.

Populaire Merken

De meeste fietsen worden standaard geleverd met Fox- of RockShox-vering. Er zijn echter nog veel meer merken op de markt, waarvan sommige boetiekspecifieker zijn dan andere, of alleen gespecialiseerd in achterschokdempers;

• Marzocchi

• Manitou

• MRP

• Ohlins

• DVO

• Cane Creek

• BOS

• Push

Zorg voor uw vering

Een veersysteem heeft regelmatig onderhoud en reiniging nodig, evenals de juiste reiniging en verzorging thuis. In onze volgende serie kijken we naar wat er komt kijken bij het afstellen van een vering, hoe je deze kunt upgraden en waarom, met advies uit eerste hand van veringexperts van Cyclinic en MTBSuspension.